Ros Beiaard (Dendermonde)

De reuzendatabank krijgt een nieuw jasje!

De nieuwe reuzendatabank is binnenkort te raadplegen op de website van Histories vzw: https://historiesvzw.be

Ros Beiaard (Dendermonde)
Geslacht: 
Man

Organisatie

Beherende organisatie
Ros Beiaardcomité vzw
Contactgegevens
Ros Beiaardsecretariaat
Stadhuis
9200 Dendermonde
052 21 39 56

Geboorte

Bouwjaar
De oudste vermelding dateert van 1460-1461.
Aanleiding
Het Ros Beiaard wordt voor het eerst vermeld in de Dendermondse stadsrekeningen van 1460-1461. Aanvankelijk vormde het Ros Beiaard slechts een onderdeel van de Dendermondse processies. Pas in de loop der eeuwen ontwikkelde het Ros zich tot de hoofdrolspeler van zijn eigen ommegang.
De reus is niet gedoopt

Betekenis

Dit beeldt de reus uit
Dier
Verhaal achter de reus
De sage van het Ros Beiaard en de Vier Heemskinderen vindt haar oorsprong in de middeleeuwse ridderroman en kende een enorme verspreiding over grote delen van Europa. Zangers, volksvertellingen en ommegangen zorgden ervoor dat in de 15e eeuw zowat iedereen met het universele heldenverhaal vertrouwd geraakte. De inhoud behandelt de problematiek van de feodaliteit in de vroege middeleeuwen en gaat terug tot de periode van Karel de Grote. Hieronder geven we de beknopte versie van de Dendermondse variant weer. Aymon, de Heer van Dendermonde, leeft al jaren in ruzie met Karel de Grote. Met de bedoeling uiteindelijk de verzoening tot stand te brengen tussen leenheer en leenman, stemt Karel toe in het huwelijk van zijn zus Aya met Heer Aymon. Aya schenkt het leven aan vier zonen: Ritsaert, Writsaert, Adelaert en Reynout. Zij worden door hun vader tot ridder geslagen en krijgen, zoals de traditie het wil, elk een paard als geschenk. Reynout is echter zo sterk dat hij zijn rijdier met één vuistslag velt. Nog twee andere paarden worden hem aangeboden, maar geen enkel is tegen de kracht van Reynout opgewassen. Een ridder moet toch een paard hebben! Heer Aymon weet echter raad. Hij brengt Reynout naar een burcht waarin het door iedereen gevreesde Ros Beiaard opgesloten zit. Nog nooit heeft het zijn meester gevonden. Na een heroïsche kamp slaagt Reynout er in het wonderbare paard aan zijn wil te onderwerpen. Voortaan gehoorzaamt het Ros op het eerste teken van ridder Reynout. Neef Lodewijk, Karel de Grote’s jaloerse zoon, maakt aanspraak op het Ros Beiaard. Hij daagt Reynout uit tot een schaakspel met het hoofd van de verliezer als inzet. Lodewijk verliest en Reynout onthoofdt zijn neef met één slag van zijn zwaard. Gezeten op de brede rug van het Ros beginnen de Vier Heemskinderen aan een wilde vlucht voor hun op wraak beluste oom Karel. Via Spanje komen ze terecht in Frankrijk. Vanuit hun sterke burcht, het slot Montauban, verdedigen de vier broers zich tegen de legerbenden van Karel. De heldhaftige ridders weten te ontsnappen uit de wurggreep van Karel. Samen met tovenaar Malegijs en met de burgers uit Montauban vluchten ze naar Dinant. Daar springt het Ros Beiaard met de Vier Heemskinderen op de rug over de Maas, naar een rots aan de overkant. Een stuk rots scheurt door de kracht van de sprong onder hen af en blijft loodrecht in de Maas staan: Le Rocher Bayard. De ridders zien de ongelijke strijd in, waarop het Ros Beiaard de broers terug naar het ouderlijk verblijf in Dendermonde voert. Daar treffen ze hun rouwende moeder aan. Heer Aymon is immers in Karels macht en Aya beseft dat haar zonen hetzelfde lot wacht. Aya onderwerpt zich aan haar broer en smeekt om vrede. Heer Aymon wordt vrijgelaten en Karel doet een voorstel. Het is hartverscheurend: vrede in ruil voor het Ros Beiaard. Bekommerd om het lot van zijn familie en na smeekbeden van zijn moeder willigt Reynout de eis van Karel de Grote in. Het Ros wordt naar de Dendermonding gebracht. Zware molenstenen worden om de nek van het paard gehangen en het Ros Beiaard stort in het water. Tot tweemaal toe verbrijzelt het Ros de stenen en zwemt het naar de oever, waar zijn meester staat. Met gebroken hart en lede ogen moet Reynout toezien. Een derde maal, ondanks de zwaardere molenstenen, komt het Ros weer boven. Het drama wordt Reynout echter te machtig en wanneer deze het hoofd afwendt, wil het edele paard niet langer meer leven. En Beiaard verdrinkt… Maar het Ros blijft verder leven in de Ros Beiaardommegang van Dendermonde. Om de tien jaar maakt het Ros Beiaard met de Vier Heemskinderen op de rug zijn triomftocht door de stad.

Reuzengroep

De reus maakt deel uit van reuzengroep
Deze groep telt 4 reuzen
De reus maakt geen deel uit van een reuzenfamilie

Voortbewegen

De reus wordt gedragen
Er zijn 12 dragers nodig
De reus wordt begeleid door:
De mensen die de reus voortbewegen
Muzikanten
Het Ros Beiaard wordt gedragen door drie ploegen van telkens twaalf Pijnders.
De begeleiders dragen een uniform
Rood-witte kostumering

Activiteiten

De reus gaat uit in Eigen gemeente
De reus neemt deel aan: De tienjaarlijkse Ros Beiaardommegang. De laatste editie dateert van 30 mei 2010, de volgende ommegang is voorzien in 2020.
Manier waarop de reus beweegt
De reus buigt.
De reus danst.
De reus wordt begeleid door muzikanten
De muzikanten maken deel uit van vast.
De muziek is altijd dezelfde.
De muzikanten spelen Het Ros Beiaardlied. De melodie zou dateren uit de 17de eeuw. Het stuk wordt onafgebroken gespeeld door de Ros Beiaardharmonie..
Andere rituelen
Het Ros Beiaard mag alleen worden bereden door de Vier Heemskinderen. Voor de aanduiding gelden strenge criteria. De Vier Heemskinderen moeten vier broers zijn, die elkaar opvolgen in leeftijd, zonder dat deze opvolging onderbroken wordt door de geboorte van een meisje. De Vier Heemskinderen moeten alle vier in Dendermonde geboren zijn en minimaal 7 jaar en maximaal 21 jaar oud zijn op de dag van de Ommegang. Hun ouders dienen eveneens in Dendermonde geboren te zijn en dienen er onafgebroken te wonen. In het geval er meerdere kandidaten zijn die aan de bovenstaande voorwaarden voldoen, zal er rekening gehouden worden met de afstamming in rechte lijn.

Constructie

Afmetingen
De reus is ca. 5 meter.
De reus weegt Meer dan 800 kilo.
Hoofd
Het gebruikte materiaal is hout.
Het haar is van paardenhaar.
Lichaam
Het gebruikte materiaal is Hout.
Standaardkledij
De reus draagt Zadel en rok in rood met een goud-gele boord en verder afgewerkt met diverse decoratieve elementen.
Accessoires
De reus draagt Het hoofd is versierd met struisvogelveren in de kleuren van de stad, rood en wit. Zijn staart is voorzien van een strik, eveneens in rood en wit. De rok van het Ros Beiaard is versierd met schilden die verwijzen naar oude Dendermondse ambachten. Ook diverse kleine wapenschilden van Dendermonde sieren het Ros Beiaard.

Bewaarplaats

Staat van de reus
Uitstekend
Restauraties: 
De reus werd gerestaureerd in .

Documentatie

Er is een archief over de reus.
Publicaties

'Van Ros tot Reus', uitgegeven door het Ros Beiaardcomité naar aanleiding van de Ros Beiaardommegang 2010.