Wat is er eigenlijk griezelig aan Halloween?

Halloween: je houdt ervan of je haat het. Voor de een is het een aanleiding om het huis te versieren of in de verkleedkleren te duiken, voor een ander net iets om ver van weg te blijven. Het minste wat je kan zeggen, is dat Halloween intussen stevig op de kaart staat. Maar hoe werd de vooravond van 1 november het griezelfeest bij uitstek?

Zoals elk feest onderging ook het Halloweenfeest in de loop der tijd voortdurend veranderingen. Halloween of All Hallows' eve(ning) is de Engelse naam voor Allerheiligenavond. Dit feest wordt gevierd op 31 oktober, de avond voor Allerheiligen. Hoewel Halloween in vroeger eeuwen ook in Engeland, Ierland en Schotland werd gevierd, kennen we het vandaag als een Amerikaans feest dat België heeft bereikt. Veel mensen zien in Halloween een voortzetting van een Keltisch nieuwjaarsfeest, dat Samhain genoemd werd. De argumenten die geloofwaardig moeten maken dat Allerheiligen een voortzetting is van het Keltische Samhain, zijn echter veel minder sterk dan algemeen wordt aangenomen. Halloween is een variant van de rooms-katholieke feestdagen Allerheiligen en Allerzielen. Allerheiligen werd in de 9e eeuw door paus Gregorius IV vastgelegd op 1 november. Rond 1200 werd het feest van Allerzielen op 2 november gevierd ter herdenking van alle gelovige gestorvenen. De voorbereidingen voor deze feesten hadden vaak plaats op Allerheiligenavond en bestonden vooral uit een bezoek aan het kerkhof en het branden van kaarsen. Toen Engeland in de 16e eeuw protestants werd, werden deze feesten afgeschaft omdat ze in strijd waren met de reformatorische leer. In Engeland leefde Allerheiligenavond echter verder als het wereldlijke feest ‘All Hallow’s Eve’ en heeft zich van daaruit verder verspreid. Vooral Ierse immigranten introduceerden het feest in de 19de eeuw in Amerika. Midden 20e eeuw werd Halloween in Amerika vooral een feest waarbij kinderen verkleed en met uitgesneden pompoenen als lantaarns van deur tot deur gingen om te bedelen en te dreigen met een grap (trick or treat). Vanaf de jaren 1970 nam de populariteit van het feest ook bij volwassenen toe. De nadruk op het lugubere dateert maar uit die tijd. Vanuit Amerika heeft Halloween zich de laatste decennia over heel West-Europa verspreid. De dominantie van Amerikaanse griezelfilms en televisieseries zorgde ervoor dat Halloween als feest ook hier gekend werd. Horrorfilms als Halloween (1978, John Carpenter) en Nightmare on Elm Street (1984, Wes Craven) werden kaskrakers in binnen- en buitenland. Dat is meteen een van de verklaringen waarom Halloween in die periode ook griezelig populair werd in Europa.

foto: Kevin Dooley