Waarom is de paashaas in het Engels een konijn?

Waarom is de paashaas in het Engels een konijn?

Bij ons brengt een haas eieren op Pasen, in Engelstalige landen is dat een konijn.  Beide hebben nochtans hetzelfde dier als stamvader: de Duitse paashaas. Eind 18de eeuw dook die voor het eerst op in Duitse kinderprenten en -boeken. Echt toevallig is dat niet. In die periode groeide de belangstelling voor sprookjes, sagen en legenden. Bovendien ontstond er op dat moment een nieuwe mentaliteit, die men later benoemde als ‘de burgerlijke cultuur’. Die was gebaseerd op discipline, gehoorzaamheid en vlijt. Figuren als Klaas Vaak, Zwarte Piet en Vadertje Tijd moesten helpen om kinderen van die disciplines te doordringen. Ook de schattige paashaas paste in dat rijtje. Zoete kinderen werden beloond, anderen bleven letterlijk op hun honger zitten.

Vanuit Duitsland verspreidde de paashaas zich naar de rest van Europa. Vooral kinderboeken speelden daarbij een belangrijke rol. Sommige boeken waren zo succesvol, dat ze in internationaal werden verdeeld. Een bekend voorbeeld daarvan is het boek Die Ostereier (1816) van Christoph von Schmid, dat in heel wat talen werd uitgebracht. In 1825 kwam de Nederlandstalige versie op de markt. Het boek beschreef hoe kinderen nestjes maakten in het bos en daarna paaskoeken gingen eten. Toen ze merkten dat de nestjes vol gekleurde eieren lagen, riep het kleinste meisjes verrukt dat de haas het ei moest gelegd hebben. Want ‘zulke schoone eijeren leggen de hoenders niet’. Ook postkaarten gaven een stevige boost aan de bekendheid van de paashaas. Eind negentiende eeuw werden postkaarten een pak goedkoper dankzij nieuwe drukprocedés. Samen met de introductie van de postzegel zorgde dat voor een enorme toename van het aantal verstuurde kaarten. Pasen was een van de hoogtepunten in het postkaartjaar. Er zijn dan ook talloze kaarten bewaard met paashazen- en konijnen.

Toen veel Europeanen in de negentiende eeuw naar Amerika verhuisden, namen ze hun paashaasgebruiken mee. Ergens onderweg werd de haas vervangen door een konijn, vermoedelijk omdat het lieve woord ‘bunny’ (konijn) beter aansloot bij de leefwereld van kinderen dan het hardere ‘hare’ (haas).

© LECA vzw, Kwestie van konijnen. Davidsfonds, 2016.