Gerardus Mercator Rupelmundanus (Rupelmonde)

Gerard De Cremer werd geboren op 5 maart 1512, in het pittoreske dorp Rupelmonde, wat toentertijd een echt bruisende stad was, vol bedrijvigheid en een heus kasteel waar de Graaf van Vlaanderen de plak zwaaide. De ouders van Gerard waren afkomstig uit het Duitse Rijnland en verdienden de kost als schoenmaker en koopman, wat hen dan ook de achternaam “de Cremer” gaf. De oom van Gerard, de vermogende Gijsbrecht De Cremer, was de kapelaan van het Sint-Jansgodshuis te Rupelmonde. Het was tijdens een bezoek aan Gijsbrecht dat de hoogzwangere Emerentia beviel van hun zevende kind, Gerard. De eerste levensjaren bracht het gezin terug door in Gangelt, maar rond zijn 5e à 6e levensjaar verhuisde Gerard naar zijn oom Gijsbrecht te Rupelmonde. Daar volgde hij les aan de plaatselijke school en het was zijn oom die hem alles leerde over het Latijn. Gijsbrecht besloot om zijn slimme neef een toekomst te gunnen door zijn studies te betalen en hem naar de school van de Broeders van het Gemene Leven in ’s-Hertogenbosch te sturen, waar hij een meester werd in de Klassieken en de kalligrafie, wat later van pas zou komen bij zijn cartografisch werk. Wanneer Gerard op 18-jarige leeftijd zijn studie verderzette aan de universiteit van Leuven, verlatiniseerde hij zijn naam naar Gerardus Mercator Rupelmundanus, een gewoonte bij wetenschappers en intellectuelen. Na zijn universitaire loopbaan en een kritische zelfstudie te Antwerpen legde Mercator zich toe op de cartografie met als doel om later tot een algemene Kosmografie te komen, een allesomvattende studie over het ontstaan en een beschrijving van hemel en aarde. Naast de cartografie verdiepte hij zich ook in de bouw van globes en verscheidene wetenschappelijke instrumenten. Later opende hij zijn eigen werkatelier en groeide hij uit tot de grootste aardrijkskundige van die tijd. Zelfs in zijn tijd werd hij al beschouwd als de “Ptolemaeus van zijn tijd”. Het bekendst is hij doordat hij er als eerste in slaagde om een hoekgetrouwe projectie uit te voeren. Deze Mercatorprojectie wordt tot op de dag van vandaag nog steeds toegepast. Op verdenking van ketterij en het Lutheranisme werd hij in 1544 door de Inquisitie gearresteerd en vastgezet in de Gravenkasteel te Rupelmonde. Doordat hij reeds machtige connecties had, werd hij vrij snel vrijgelaten, waarna hij verhuisde naar Duisburg. Uiteindelijk overleed Mercator te Duisburg op 2 december 1594. In 1994 werd internationaal de 400ste sterfdatum van deze grootste geleerde herdacht. In zijn geboortedorp werd dit gedaan door de bouw van een folklorereus. Na 25 jaar te gast te zijn geweest in vele Vlaamse steden en reuzenstoeten, met als hoogtepunt de folklorestoet te Duisburg, is het tijd om de huidige reus op rust te laten gaan. Niet enkel de kledij was aan vervanging toe, maar ook het karkas liet het afweten. In plaats van hieraan herstellingen uit te voeren, werd beslist om van de gelegenheid gebruik te maken om een volledige nieuwe reus te bouwen. De oorspronkelijke reus werd gebouwd uit ijzer en werd door zijn gewicht al snel op wielen geplaatst. Door deze wielen kreeg de reus een vrij statische vorm, i.t.t. de gedragen reuzencultuur die men gewoon is in Wallonië, Frankrijk en Catalonië. Met de nieuwe reus grijpen we terug naar de stilaan verloren gegane gedragen reuzencultuur met de oorspronkelijke bouwwijze, nl. de rieten mand, wat ons erin toestaat om de reus ook te dragen en te laten dansen. Doordat ook het hoofd, handen en karkas te zwaar waren om op een lichtere structuur te plaatsen, werd beslist d.m.v. een mal een kopie hiervan te maken.